Sahip Ata Vakıf Müzesi

37°52′03″K 32°29′40″D / 37.86750°K 32.49444°D / 37.86750; 32.49444TürEtnografyaKoleksiyon(lar)Selçuklu, OsmanlıVakıflar Genel Müdürlüğü bünyesindeki diğer müzeler

Sahip Ata Vakıf Müzesi, Türkiye'nin Konya kentinde bulunan bir etnografya müzesidir. Müze, 2006 yılında kurulmuş olup Meram ilçesinde yer almaktadır.^[1]

Müze, Sahip Ata yapı kompleksinin bir parçasıdır. Sâhib Ata, 13. yüzyılın ikinci yarısında Anadolu Selçuklu Devleti'nin veziriydi. Külliye, cami, medrese, hamam ve kompleksin bakımı için kullanılan bağış toplama dükkanlarından oluşuyordu. Sâhib Ata'nın türbesi de külliyenin içinde yer almaktadır. Yapımına 1258 yılında başlanmış, 1277 yılında tamamlanmıştır.^[2] Mimarının adı Kölük'tür. Osmanlı İmparatorluğu döneminde külliyede 1570, 1702, 1825 ve 1848 yıllarında restorasyon çalışmaları yapılmıştır. Cumhuriyet döneminde ise 1945 ve 2006 yıllarında restorasyonlar yapılmıştır. Son restorasyonun ardından müze olarak geliştirilmiştir.

Müzede 220 etnografik eser sergileniyor. Eserler, Konya, Aksaray ve Karaman illerindeki çeşitli camilerden toplanan tarihî eserlerden oluşuyor. Bunlar halılar, el yazması Kur'an-ı Kerimler, şamdanlar, kılıçlar, boncuklar vb. camilerin ahşap kapıları özellikle dikkat çekicidir. Ayrıca taş eserler, orijinal fermanlar ve tarihi duvar saati de bulunmaktadır. Müzeye giriş ücretsizdir.^[3]

KONYA SAHİP ATA VAKIF MÜZESİ ^[4]

Konya’nın Meram İlçesi Sahip Ata Mahallesinde bulunan Sahip Ata Külliyesi, 2006 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilerek, hankâh ve türbe kısmı müze olarak; cami ve hamam bölümleri ise asıl amacına uygun olarak hizmete açılmıştır. Müze içerisinde Anadolu Selçuklu, Beylikler, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerine ait yazma eserler, ahşap ve madeni malzemeler, halı ve kilim eserlerinin yanı sıra Sakal-ı Şerif ve Kâbe örtüsü gibi kutsal emanetlerde bulunmaktadır. Sahip Ata Vakıf Müzesi’nde yaklaşık olarak iki yüz kadar objenin sergilendiği eser grupları içerisinde Konya Alâeddin Camisi’nden getirilen halı ve kilim örnekleri yer almaktadır. Bunlar Konya ve çevresine ait dokumalar olup XVII.-XVIII. ve XIX. yüzyılların dönem özelliklerini yansıtmaktadır. Bu eserler Türk kültürünü ve yöresel özellikleri taşıyan desenlerle işlenmiş ve dokunmuştur. Bölgeye göre tasarlanmış şekillerin işlendiği eserlerde; eli belinde, koçboynuzu, kurtağzı, suyolu, tarak, testere dişi, el, ok başı, bukağı, sandık gibi motiflerin yanı sıra akrep ve kuş figürlerine de yer verilmiştir.^[5]

Müzede sergilenen el yazması eserler içerisinde; Kur’an-ı Kerimler, Fatiha Tefsiri, Delâ’ilü’l-Hayrat ve muhtelif dinî eserlere ait yazmalar bulunmaktadır. Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemlerine ait eserler, farklı hattat ve müzehhiplerin elinden çıkmışlardır. Oldukça güzel örneklerin yer aldığı nesih ve sülüs hatlarla yazılmış tezhipler, dönemin özelliklerini yansıtmaktadır. Yine XVIII. yüzyıla ait eserlerde batı etkili tezhip süslemeleri yer almaktadır. Eserlerin ciltlerinin genelinde deri üzerlerinde geometrik, bitkisel ve altın kakmalı süslemeler yer almaktadır.

Müzede yer alan bir diğer grup da ahşap eserlerdir. Anadolu Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemine ait üzerlerinde bitkisel, geometrik ve yazı ile oluşturulmuş süslemelerin bulunduğu örneklerdir. Kündekari, oyma ve şebekeli oyma tekniğinde yapılmış eserlerin üzerinde yer alan süslemelerden; bitkisel olanlarda palmet ve ruminin farklı şekilleri işlenirken, geometrik süslemelerde yıldız, beşgen, altıgen ve çokgenlerden oluşan geçme kompozisyonlar kullanılmıştır. Ahşap eserler; kapı ve pencere kanatları, kapı panoları, vaaz kürsüleri, sandık, tavan göbeği ve rahle gibi örneklerden oluşmaktadır. Kündekari tekniğinde yapılan Sahip Ata Külliyesine ait kapılar ve Beyşehir Eşrefoğlu Camine ait vaaz kürsüleri dönemin en seçkin örnekleri arasında gösterilebilecek eserlerdendir.

Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemlerine ait taş, çini ve alçı eserler de müzede yer almaktadır. Vakıf eserlerinin restorasyonu sırasında zeminden çıkan veya restorasyonda kullanılmayan parçalar müzede sergilenmektedir. Çini eserler içerisinde değişik geometrik ve bitkisel süslemelerin yanı sıra, koşan geyik ve raks eden kadın figürleri de bulunmaktadır. Alçı eserlerde de bitkisel ve geometrik süslemelerin yanı sıra çift başlı kartal figürü görülmektedir. Taş eserler içerisinde ise; mimari parçalar (sütun, mukarnas parçası) mezar başı kitabesi ve serpuş ve kitabe parçası bulunmaktadır. Müzede sergilenen bir diğer grup ise, arşiv vesikaları ve hat levha eserlerdir. Osmanlı son dönem hat örneklerinin yer aldığı hat eserler, ayet, hadis, Hz. Peygamber’in ve Hz. Mevlana’nın isimleri ile yazılmış örnekler yer almaktadır. Hat örneklerin kimi ahşap üzerine boyama ve kakma; bez üzerine astar veya iplikle işleme şeklinde tasarlanmıştır. Arşiv vesikaları içerisinde ise Sultan III. Selim ve Sultan Abdülaziz’in tuğralarının yer aldığı vakfiye, ferman ve beratlar bulunmaktadır. Aynı zamanda farklı dönemlere ait şamdanlar da sergilenmektedir. Değişik vakıf camilerinden getirilen, XVIII.-XIX. yüzyıllara ait, pirinç ve bakırdan yapılmış örnekler dövme tekniğinde yapılmıştır. Farklı biçimlerde tasarlanan eserlerin içerisinde ejder figürlü kulplara sahip şamdanlar, bitkisel süslemeleri üzerinde barındıran şamdanlar yer almaktadır. Bu eserlerin dışında müzede; yer ve duvar saati örneklerinin yanı sıra tekke sancağı, kapılık, keçe seccade ve Sakal-ı Şerif, Kâbe örtüsü gibi kutsal emanetler de bulunmaktadır.