Komisariat Straży Granicznej „Krempna”

Komisariat Straży Granicznej „Krempna” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-czechosłowackiej w latach 1928–1939.

W drugiej połowie 1927 przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej^[1]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną^[2]. Rozkazem nr 5 z 16 maja 1928 roku w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Jaśliska” z podkomisariatem „Polany” do Inspektoratu Granicznego nr 19 „Nowy Zagórz” i określił jego strukturę organizacyjną^[3].

Rozkazem nr 7 z 25 września 1929 roku w sprawie reorganizacji i zmian dyslokacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski określił numer i strukturę komisariatu Straży Granicznej „Krempna”^[4]. (Na bazie podkomisariatu „Polany”). Rozkazem nr 4/31 zastępcy komendanta Straży Granicznej płk. Emila Czaplińskiego z 20 października 1931 roku zmieniono nazwę placówki II linii „Polany” na „Krempna”^[5]. Rozkazem nr 3 z 23 czerwca 1934 roku w sprawach [...] zmian przydziałów, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski wyłączył placówkę I linii „Barwinek” z komisariatu Straży Granicznej „Krempna” i przydzielił do komisariatu Straży Granicznej „Jaśliska”^[6]. Rozkazem nr 1 z 27 marca 1936 roku w sprawach [...] zmian w niektórych inspektoratach okręgowych, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski wyłączył placówkę Straży Granicznej I linii „Radocyna” z komisariatu „Gładyszów” i włączył do komisariatu „Krempna”^[7]. Rozkazem nr 13 z 31 lipca 1939 roku w sprawach [...] przeniesienia siedzib i zmiany przydziałów jednostek organizacyjnych, komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma wydzielił placówkę I linii „Olchowiec” „Huta Polańska” z komisariatu „Krępna” i przydzielił go do komisariatu „Posada Jaśliska”^[8]. Rozkazem nr 13 z 31 lipca 1939 roku w sprawach [...] przeniesienia siedzib i zmiany przydziałów jednostek organizacyjnych, komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma wydzielił placówkę I linii „Konieczna” z komisariatu „Ujście Ruskie” i przydzielił go do komisariatu „Krempna”^[8].

Sąsiednie komisariaty:

• komisariat Straży Granicznej „Gładyszów” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Jaśliska” − 1935^[9]

Organizacja komisariatu we wrześniu 1929^[4], w 1931:

• 4/19 komenda − Krempna (37,5 km)
• placówka Straży Granicznej I linii „Grab”
• placówka Straży Granicznej I linii „Huta Polańska”
• placówka Straży Granicznej I linii „Olchowiec”
• placówka Straży Granicznej I linii „Barwinek” → w 1934 włączono w skład komisariatu „Jaśliska”
• placówka Straży Granicznej II linii „Polany” → w 1931 zmieniono nazwę na „Krempna”

Organizacja komisariatu w 1935^[9]:

• komenda − Krempna
• placówka Straży Granicznej I linii „Grab”
• placówka Straży Granicznej I linii „Huta Polańska”
• placówka Straży Granicznej I linii „Olchowiec”
• placówka Straży Granicznej II linii „Krempna”

• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Waldemar Bocheński: Almanach Muszyny 2009. Formacje graniczne II RP. 2009. [dostęp 2016-12-28].
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
• Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
• KatarzynaK. Promińska KatarzynaK., Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Zachodniomałopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2011 .
• Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Szkic historyczny z działalności Inspektoratu Straży Granicznej „Rybnik” z lat 1918–1935. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.