Komisariat Straży Granicznej „Lubliniec”

Komisariat Straży Granicznej „Lubliniec” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920, powołano do życia Straż Celną^[1]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku^[2]. Komisariat Straży Celnej „Lubliniec”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Tarnowskie Góry”^[3].

W drugiej połowie 1927 przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej^[4]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej.

Rozkazem nr 4 z 30 kwietnia 1928 w sprawie organizacji Śląskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Lubliniec”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej^[5].

 Osobne artykuły: komisariat Straży Celnej „Lubliniec” i komisariat Straży Celnej „Lubliniec Południe”.

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 Straż Graniczną^[6]. Rozkazem nr 4 z 30 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Śląskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Lubliniec” do Inspektoratu Granicznego nr 14 „Lubliniec” i określił jego strukturę organizacyjną^[5]. Rozkazem nr 10 z 5 listopada 1929 w sprawie reorganizacji Śląskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski określił numer i nową strukturę komisariatu^[7].

Komisariat SG „Lubliniec” ochraniał odcinek granicy od kamienia granicznego nr M 41, a kończył przy kamieniu granicznym nr M 215. Długość odcinka wynosiła 45,520 kilometrów^[8].

Sąsiednie komisariaty

• komisariat Straży Granicznej „Lubecko” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Tarnowskie Góry” − 1928
• komisariat Straży Granicznej „Herby” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Kalety” − listopad 1929

Organizacja komisariatu w kwietniu 1928^[5]:

• komenda − Lubliniec
• placówka Straży Granicznej I linii „Kośmidry”
• placówka Straży Granicznej I linii „Dziewcza Góra”
• placówka Straży Granicznej I linii „Kokotek”
• placówka Straży Granicznej I linii „Brusiek”
• placówka Straży Granicznej II linii „Lubliniec”

Organizacja komisariatu w listopadzie 1929^[7]:

• 3/14 komenda − Lubliniec
• placówka Straży Granicznej I linii „Glinica”
• placówka Straży Granicznej I linii „Pawonków”
• placówka Straży Granicznej I linii „Kośmidry”
• placówka Straży Granicznej I linii „Solarnia”
• placówka Straży Granicznej I linii „Kokotek”
• placówka Straży Granicznej II linii „Lubliniec”

• Henryk Dominiczak: Granica polsko-niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743.
• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
• Dariusz Janiszewski: Komisariat Lubliniec w systemie ochrony granicy polsko – niemieckiej w okresie II Rzeczypospolitej,. 2007. [dostęp 2017-03-15].
• Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757. 
• Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
• Wykazy imienne Śląskiego Inspektoratu Okręgowego 1928–1938. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Szkic historyczny z działalności Inspektoratu Straży Granicznej „Częstochowa“ z lat 1928-1935 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.