Komisariat Straży Granicznej „Zaborowo”
Historia | |
Państwo | Polska |
---|---|
Sformowanie | 1928 |
Rozformowanie | 1939 |
Tradycje | |
Rodowód | |
Organizacja | |
Dyslokacja | Leszno |
Formacja | Straż Graniczna |
Podległość | Inspektorat Graniczny nr 11 |
Komisariat Straży Granicznej „Zaborowo” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.
Geneza
Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920, powołano do życia Straż Celną[1]. Od połowy 1921 jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922[3]. Komisariat Straży Celnej „Zaborowo”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Leszno”[4].
W drugiej połowie 1927 przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[5]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Leszno”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[6].
- Osobny artykuł: komisariat Straży Celnej „Zaborowo”.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 Straż Graniczną[7]. Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Leszno” do Inspektoratu Granicznego nr 11 „Leszno” i określił jego strukturę organizacyjną[6]. Już 15 września 1928 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 7 w sprawie zmian dyslokacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego zmieniał miejsce postoju komisariatu (Zaborowo)[8]), jego organizację i ustalał zasięg placówek[9]. Rozkazem nr 11 z 9 stycznia 1930 reorganizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił numer i nową organizację komisariatu[10]. Rozkazem nr 12 z 14 lipca 1939 w sprawie reorganizacji placówek II linii i posterunków wywiadowczych oraz obsady personalnej, komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma utworzył placówkę II linii „Zaborowo”[11].
Służba graniczna
Sąsiednie komisariaty:
- komisariat Straży Granicznej „Wijewo” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Bojanowo” − 1928
- komisariat Straży Granicznej „Włoszakowice” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Bojanowo” − styczeń 1930
Funkcjonariusze komisariatu
Kierownicy/komendanci komisariatu | |||
---|---|---|---|
stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
komisarz | Juliusz Kliński[12] | był w 1932 – | |
Zastępcy komendanta komisariatu | |||
starszy strażnik | Jerzy Berkowski | 1 V 1939[13] – | |
starszy strażnik | Marian Mielicki | 12 VII 1939[14] - |
Struktura organizacyjna
Organizacja komisariatu w kwietniu 1928[6]:
- komenda − Leszno
- podkomisariat Straży Granicznej „Włoszakowice”
- placówka Straży Granicznej I linii „Długie Nowe”
- placówka Straży Granicznej I linii „Przybyszewo”
- placówka Straży Granicznej I linii „Henrykowo”
- placówka Straży Granicznej I linii „Tarnowa Łąka”
- placówka Straży Granicznej I linii „Mścigniew”
- placówka Straży Granicznej I linii „Zbarzyk”
- placówka Straży Granicznej II linii „Włoszakowice”
- placówka Straży Granicznej II linii „Leszno”
Organizacja komisariatu we wrześniu 1928[15]:
- komenda − Zaborowo
- podkomisariat Straży Granicznej „Włoszakowice”
- placówka Straży Granicznej I linii „Zaborówiec”
- placówka Straży Granicznej I linii „Zbarzewo”
- placówka Straży Granicznej I linii „Długie Nowe”
- placówka Straży Granicznej I linii „Przybyszewo”
- placówka Straży Granicznej I linii „Lasocice”
- placówka Straży Granicznej I linii „Henrykowo”[a]
- placówka Straży Granicznej I linii „Tarnowa Łąka”
- placówka Straży Granicznej II linii „Włoszakowice”
- placówka Straży Granicznej II linii „Leszno”
- placówka Straży Granicznej II linii „Rydzyna”
Organizacja komisariatu w styczniu 1930[10]:
- 2/11 komenda − Zaborowo
- placówka Straży Granicznej I linii „Długie Nowe”
- placówka Straży Granicznej I linii „Przybyszewo”
- placówka Straży Granicznej I linii „Zaborowo”
- placówka Straży Granicznej I linii „Tarnowa Łąka”
- placówka Straży Granicznej II linii „Zaborowo”
- placówka Straży Granicznej II linii „Rydzyna”
Uwagi
Przypisy
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
- ↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
- ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
- ↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 27.
- ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
- ↑ a b c Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 22.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ Kozicka 2011 ↓, wstęp.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 33.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 70.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 173.
- ↑ Wykaz imienny Wlkp. IO ↓, s. 4.
- ↑ Rozkazy Komendy SG ↓, s. 27/39.
- ↑ Rozkazy Komendy SG ↓, s. 51/39.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 34.
Bibliografia
- Henryk Dominiczak: Granica polsko-niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743.
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- IwonaI. Kozicka IwonaI., Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Wielkopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2011 .
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
- Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918–1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
- Wykaz imienny oficerów i szeregowych Straży Granicznej Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego pracujących w Przysposobieniu Wojskowym → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- p
- d
- e
- Komenda Główna Straży Granicznej
- Egzekutywa Komendy Głównej SG
- Ekspozytura Inspektoratu Ceł
- Flotylla Straży Granicznej
- placówki SG
- stopnie w SG
- dyslokacja SG w 1930